VAR verklaring of modelovereenkomst: wat zijn de verschillen?

De VAR verklaring en de modelovereenkomst, hoe moet je daar als ZZP-er mee omgaan? De VAR verklaring was lange tijd dé manier om als ZZP-er aan te tonen dat je volledig zelfstandig werkte. Je had de keuze uit verschillende verklaringen, waarmee je aan kon geven op welke manier je opdrachten uitvoerde voor opdrachtgevers.

De VAR verklaring is inmiddels afgeschaft. Het was oorspronkelijk het plan om de verklaring al in 2016 te vervangen door modelovereenkomsten binnen de wet DBA. Dat is vervolgens uitgesteld tot 1 januari 2018 en daarna tot 1 januari 2020. Op die manier is er een lange overgangsperiode ontstaan, waarin opdrachtgevers en zelfstandigen hun zaken op orde konden maken.

De modelovereenkomst is er net als de VAR verklaring voor ZZP-ers om schijnzelfstandigheid te voorkomen. De overeenkomsten moeten duidelijk maken dat je als zelfstandige de vrijheid hebt om te werken op de manier die je wilt. Andersom geeft het de opdrachtgever de garantie dat jij zelf de belangrijke belastingen afdraagt. Dat voorkomt dat een opdrachtgever loonheffing moet inhouden en afdragen.

Waarom verdwijnt de VAR?

De VAR verklaring was een Verklaring ArbeidsRelatie. Het document kon je gebruiken om de Belastingdienst duidelijkheid te geven over de manier waarop je als opdrachtnemer werkte voor een opdrachtgever. De opdrachtgever kon vaststellen of er loonheffing ingehouden moest worden, waardoor er geen onduidelijkheden ontstonden. Aanvragen van een VAR was voor jou als ZZP-er niet verplicht, maar opdrachtgevers vroegen er bijna altijd om. In de praktijk werkte bijna alle zelfstandigen er mee.

Het probleem met de VAR was dat bijna iedere zelfstandige die had, ook als er eigenlijk sprake was van een dienstbetrekking met een opdrachtgever. Werkte je als ZZP-er voor 1 opdrachtgever, die bovendien bepaalde hoe jij je werk moest doen? Er was dan eigenlijk sprake van loondienst, al werden de belangrijke belastingen daarvoor niet betaald. Als de Belastingdienst dat ontdekte diende jij als ZZP-er een boete en naheffing te betalen. Bovendien werkte de VAR verklaring schijnzelfstandigheid in de hand, iets dat de overheid juist graag tegen wil gaan.

De risico’s lagen met de VAR alleen bij jou als ZZP-er. De wet DBA wil dat voorkomen. Een modelovereenkomst garandeert zowel voor jou als voor de opdrachtgever dat er sprake is van volledige zelfstandigheid. En is er toch sprake van schijnzelfstandigheid? Dan is voortaan ook de opdrachtgever daarvoor verantwoordelijk, waardoor jullie beiden een belang hebben om te werken volgens een modelcontract.

Wat is er met de BGL gebeurd?

ZZP-ers die al wat langer meelopen weten wellicht nog dat de overheid het plan had om de VAR verklaring om te zetten naar een BGL, een Beschikking Geen Loonheffingen. Die optie moest schijnzelfstandigheid beter tegengaan, omdat zowel de opdrachtnemer als de opdrachtgever verantwoordelijk werden. Het nadeel was dat je als ZZP-er voor iedere opdracht een nieuwe overeenkomst zou moeten opstellen en afsluiten.

Veel ZZP-ers en ook opdrachtgevers hadden kritiek op de BGL, omdat het zou leiden tot veel meer administratie die het werk er niet makkelijker op zou maken. De Tweede Kamer heeft de staatssecretaris daarop gevraagd om met een alternatief te komen. Het alternatief is er nu in de vorm van de modelovereenkomst.

ZZP VAR en modelovereenkomst: tegen schijnzelfstandigheid

Zowel de ZZP modelovereenkomst als de VAR zijn erop gericht om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. De VAR verklaring bleek daar toch niet goed genoeg voor geschikt, dus de overheid heeft daarvoor een alternatief bedacht.

Het is de Belastingdienst er vooral om te doen dat jij als ZZP-er niet meer alleen verantwoordelijk bent voor de arbeidsrelatie. In plaats daarvan kan ook de opdrachtgever nu een naheffing of een boete krijgen als er toch sprake is van een schijnconstructie. Los daarvan doe je er natuurlijk verstandig aan om zelf netjes aan de regels en richtlijnen te voldoen. Neem de modelovereenkomsten die er beschikbaar zijn goed door, zodat je kunt lezen op welke manier jij zal werken. Hierin is een grote mate van vrijheid belangrijk, waarmee je aantoont dat je volledig zelfstandig bent.

Kom je er zelf niet helemaal uit met de overstap van de VAR naar een modelovereenkomst met jouw opdrachtgever? Twijfel niet om contact op te nemen met een erkend adviseur. Ze helpen je graag jouw situatie in kaart te brengen, kunnen daar de juiste modelovereenkomst bij vinden en leggen je uit hoe je daar in de praktijk gebruik van kunt maken.